De winden van de Adriatische Zee: een gids voor de meest voorkomende

De Adriatische Zee is een populaire bestemming voor zeilers uit heel Europa. De omstandigheden zijn gevarieerd en bieden ontspannen zeilen voor beginners en gezinnen met kinderen, maar ook meer uitdagende omstandigheden voor adrenalinezoekers en zeilers die mee willen doen aan een van de vele regatta's die het hele jaar door plaatsvinden. Om het meeste uit uw zeilen te halen loont het echt om te weten welke winden in deze regio voorkomen, waar ze vandaan komen, hoe de Kroaten en hun buren ze noemen en hoe u erin moet zeilen.

Als u regelmatig op jacht gaat naar Kroatië, zult u al het genoegen hebben gehad de regelmatig voorkomende Bora (of bura) mee te maken. De Bora is een koude, zeer krachtige wind met vlagen die gemakkelijk orkaankracht kunnen bereiken (het hoogste niveau op de schaal van Beaufort, blazend met meer dan 30 m/s). Dit is een typische wind van de oostelijke Adriatische Zee en waait vanaf het land naar zee, van noord naar noordoost, waar hij wordt beïnvloed door de botsing met de warme lucht boven zee.

De richting van de Bora, en dus de golven die hij over zee jaagt, verandert vaak en zonder waarschuwing, waardoor het moeilijk is om te navigeren en de boot te manoeuvreren. Enerzijds heeft de Bora in de buurt van de tientallen eilanden voor de kust geen kans om op gang te komen, en hoewel hij geen grote golven produceert, zorgt hij wel voor golven die woelig en moeilijk te lezen zijn.

Op open zee laat de Bora echter pas echt zien waartoe hij in staat is. Hoewel hij golven tot drie meter veroorzaakt en sterke windvlagen met zich meebrengt, verloopt het zeilen in deze omstandigheden meestal wat soepeler - maar gevaarlijker voor minder ervaren zeilers.

De Bora is ook lastig omdat hij vaak uit de lucht komt vallen, zonder dat de weersomstandigheden hem voorspellen. Deze typische Kroatische wind ontstaat op de bergtoppen als een grote massa koude lucht, die op weg naar het dal aan snelheid wint. Wanneer deze in botsing komt met warmere lucht in het dal en boven zee, veroorzaakt hij krachtige golven. Dit effect is het meest dramatisch in de winter.

Waar is de Bora het sterkst?

De Bora is het krachtigst in de noordelijke gebieden van de Adriatische Zee. Met name in het Velebit Kanaal (Pag), de Kvarner Golf (Krk, Cres, Rab, Goli Otok) en de Makarska Riviera. Hoe verder je het zuidelijke deel van de Adriatische Zee ingaat, hoe zwakker de Bora wordt. De lichte Bora, bekend als de Burin, waait meestal 's nachts en heeft in veel opzichten dezelfde kenmerken als de Mistral.

Een andere typische wind voor de Adriatische Zee en het hele Middellandse-Zeegebied is de Sirocco (of Jugo zoals hij plaatselijk wordt genoemd). Het weer dat de Sirocco brengt, de duur en de kracht ervan hangen, net als de Bora, af van het seizoen. Over het algemeen gaat de Sirocco gepaard met een hoge luchtvochtigheid, een hoog zoutgehalte in de lucht, benauwd weer, regen en soms stof- en zanddeeltjes uit de Sahara en de noordelijke kusten van Afrika. Dergelijke lucht is gunstig voor mensen met ademhalingsproblemen en is ook goed voor allerlei soorten flora.

Wanneer komt u de Sirocco tegen?

In de zomer waait hij meestal niet langer dan een paar dagen, maar in de winter kan hij enkele weken aanhouden. Normaal gesproken is het geen erg sterke en vlagerige wind, maar vooral in de winter kan hij gemakkelijk stormkracht bereiken, met winden die het water in 30 meter lange golven tot 4 meter hoogte tillen. In de zomer daarentegen kunt u heerlijk zeilen in de frisse wind.

Waar komt de Sirocco (Jugo) het meest voor?

De Sirocco komt vooral voor in de centrale regio's van het Balkanschiereiland, langs de oevers van de Adriatische Zee en komend vanuit het zuidoosten. Dit betekent dat je de sterkste golven kunt verwachten in het noorden van de buiteneilanden, waar de deining waternevel tot 100 meter hoog kan voortbrengen en het niet ongebruikelijk is dat de wind deze tot een halve kilometer aan land brengt. Gelukkig is de Sirocco goed te voorspellen aan de hand van de luchtdruk, de vochtigheid en de bewolking die de droge lucht uit de Sahara oppikt als ze over zee trekt. Dit geeft zeilers ook genoeg tijd om een veilige haven of een beschutte ankerplaats te vinden, of om hun route aan te passen.

De Mistral wind(maestral of zmorac) is weer afhankelijk van het seizoen. Het is geen verraderlijke wind, maar kan voor watersporters een beetje spannend zijn. Hij komt vooral voor van de lente tot de herfst en duurt niet lang. In de winter en het vroege voorjaar is hij relatief sterk en koud, maar in de zomer is het een aangename, verfrissende wind die geen hoge golven veroorzaakt. Als er wel golven zijn, zijn ze kort en bijtend en kunnen ze onervaren zeilers zeeziek maken.

Hij is intenser in de zuidelijke delen van de Adriatische Zee, waar hij uit de Golf van Biskaje aan de westkust van Frankrijk komt, maar gunstig genoeg komt hij met regelmatige tussenpozen. Omdat het begin rond het midden van de ochtend kan worden verwacht en het afzwakt als de zon ondergaat, wordt het ook wel eens een dagwind genoemd. Wanneer de Mistral wordt voorspeld, zullen zowel ervaren zeelieden als de plaatselijke bevolking u waarschijnlijk adviseren dat het geen zin heeft om vóór 10 uur 's ochtends uit te varen. De Mistral wordt meestal geassocieerd met mooi zonnig weer en creëert ideale omstandigheden voor zowel zeilers als surfers.

De Libeccio is een noordwestelijke tot westelijke wind, die overal in het Middellandse-Zeegebied en dus ook aan de Adriatische Zee kan worden aangetroffen. Omdat hij bij veel volkeren langs de Middellandse-Zeekust bekend is, hoor je ook namen alslebić, leveche, llebeig, lbić, labech of livas. In Kroatië is de meest gebruikelijke naam voor deze onvoorspelbare wind echter lebić of garbin. Zeilers zijn er niet bijzonder dol op, want hij brengt stormen en vooral onvoorspelbare golven met zich mee die uit verschillende richtingen komen en elkaar kruisen (bekend als "kruiszee").

Wanneer komt de Libeccio of Garbin, het meest voor?

De Libeccio is ook vrij moeilijk te voorspellen. Hij verschijnt vaak als een nagalm van de Sirocco en als voorloper van een koufront. Op zichzelf is deze wind vochtig en heet, en veroorzaakt hij hoge golven en hevige stormen die vooral voor kleinere boten gevaarlijk zijn. Zoek bij het eerste teken van een Libeccio een veilige en beschutte jachthaven of ankerplaats aan de lijzijde van het eiland. Het onaangename nieuws voor iedereen die van plan is in de zomer in Kroatië te zeilen, is dat de Libeccio het vaakst voorkomt van juni tot augustus. Anderzijds duurt het nooit erg lang.

De Marin is ook een typische wind van de Middellandse Zee, maar je komt hem ook tegen in de Adriatische Zee. Net als de Sirocco waait hij uit het zuidoosten endraait hij meestal naarhet zuiden. Omdat hij van zee en uit warmere gebieden waait, is hij warmer en brengt hij een hoge vochtigheid en nevel met zich mee. Bij contact met koudere lucht boven land condenseert het vocht, wat leidt tot zware neerslag en mist, die samenhangen met de Marin, waardoor het zicht wordt belemmerd. De Marin is voor de kust sterker en zwakt af naarmate hij het land nadert.

Nu moet je alleen nog de wind in de zeilen nemen. Welke boot ga je kiezen?