AIS jest przydatnym narzędziem, które może skutecznie zapobiegać kolizjom na morzu.

Na przestrzeni dziejów żeglarze i poszukiwacze przygód wykorzystywali różne metody, aby określić swoje położenie i kierunek na morzu, a także zidentyfikować potencjalne zagrożenia, takie jak mielizny i skały, które zaznaczali na mapach morskich. Aby porozumieć się z daleka, opracowali specyficzny system sygnalizacji. W dzisiejszych czasach żeglarze mają dostęp do szerokiej gamy zaawansowanych i niezawodnych narzędzi i systemów do nawigacji, komunikacji i zbierania informacji. Narzędzia te obejmują radar, radia, analogowe i cyfrowe instrumenty nawigacyjne oraz zaawansowany system AIS. Mając do dyspozycji te narzędzia, współcześni żeglarze i kapitanowie nie muszą już polegać wyłącznie na gwiazdach, kompasie i sygnałach latarni morskich. Jak dokładnie działa system AIS, aby zapobiec kolizjom i jakie korzyści oferuje?

W nawigacji morskiej AIS oznacza Automatic Identification System i jest narzędziem służącym do lokalizacji, identyfikacji i wspomagania nawigacji. Chociaż ma pewne cechy wspólne z radarem i często jest z nim łączony, różni się pod wieloma względami i nie należy mylić tych dwóch urządzeń z radarem. Radar jest droższy, bardziej złożony i działa na zasadzie wysyłania fal, które odbijają się od pobliskich statków, przeszkód i innych obiektów. Odbite fale są następnie wyświetlane na monitorze radaru.

W podstawowym ujęciu AIS to system, który regularnie przekazuje i odbiera informacje o pozycji statku, prędkości, kursie oraz dane identyfikacyjne. Jego głównym celem jest stworzenie sieci identyfikacyjnej między statkami, między statkami a lądem oraz między stacjami lądowymi, aby zapobiec kolizjom na morzu. Informacje są udostępniane za pośrednictwem satelity lub łączy internetowych i mogą być odbierane przez wszystkie statki wyposażone w AIS. Podczas gdy większe statki są zobowiązane do posiadania AIS na mocy prawa morskiego, nie jest to obowiązkowe dla mniejszych statków, takich jak łodzie czarterowe. Niemniej jednak, korzystanie z AIS może znacznie zwiększyć bezpieczeństwo nawigacji dla wszystkich statków.

System AIS wykorzystuje radio VHF do nadawania w paśmie MARINE, które jest zarezerwowane dla żeglugi. Dane są aktualizowane w czasie od 2 do 10 sekund, jeśli statek się porusza, co 3 minuty, gdy jest zakotwiczony, a raz na sześć minut aktualizowane są inne dane wtórne.

W ramach ASI istnieją dwie klasy. AIS klasy A jest używany przez duże statki transportowe i handlowe (konkretnie statki o pojemności ponad 300 GT, promy handlowe i łodzie rybackie o długości ponad 15 metrów). Są to drogie i skomplikowane instrumenty zdolne do przetwarzania dużych ilości danych, których nie da się nawet określić dla mniejszych statków. AIS klasy B są tańsze, prostsze i nadają się dla prywatnych jachtów i łodzi czarterowych. Druga klasa przekazuje mniej danych, które są aktualizowane co pół minuty, a zasięg sygnału wynosi około 10 mil morskich. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, w której łódź przekracza 14 węzłów, wtedy informacje o pozycji statku są aktualizowane szybciej.

Wszystkie systemy pozycjonowania i nawigacji są bardzo dobrym sposobem na uniknięcie kolizji z innym statkiem lub innej kolizji. W praktyce jednak zawsze należy polegać na własnym zdrowym rozsądku, doświadczeniu i obserwacji rzeczywistej sytuacji. Szczególnie w przypadku żeglugi przybrzeżnej i na ruchliwych wodach nie można zakładać, że wszystkie łodzie są wyposażone w AIS, gdyż nie jest on obowiązkowy dla mniejszych i rekreacyjnych jednostek. Może się również zdarzyć, że duże statki wyposażone w AIS klasy A filtrują transmisje instrumentów AIS klasy B. Jeżeli sytuacja jest w jakikolwiek sposób niejasna lub nie masz pewności, zawsze jesteś zobowiązany do podjęcia próby uniknięcia kolizji. Oprócz instrumentów pokładowych i systemów pozycjonowania lub nawigacji, dobrze posłuży Ci ciągły monitoring otoczenia. Przygotowaliśmy dla Ciebie poręczny poradnik, jak ocenić odległość na morzu.